Exclusief interview met Florentijn Hofman: kunstenaar van de beroemde badeend

Afgelopen maand was de gigantische badeend van de Nederlandse kunstenaar Florentijn Hofman in de Victoria Harbour van Hong Kong te bezichtigen. De aanwezigheid van deze 16,5 meter hoge badeend trok veel aandacht van media en voorbijgangers. De badeend komt in vrede en staat symbool voor vriendelijkheid. Maar hoe komt Florentijn op dit idee? En had hij zoveel reacties verwacht? Asian News bezocht zijn studio in Rotterdam om hem deze en andere vragen te stellen.

Florentijn Hofman (Delfzijl, 1977) maakt gigantische kunstwerken van alledaagse voorwerpen en materiaal. Naast de oppompbare badeend heeft hij ook in het Zweedse Örebro een grote gele konijn opgezet met traditionele Zweedse dakspaanders. Verder heeft hij onder andere in San Paolo een dikke liggende aap gemaakt van teenslippers en was de Nijmeegse uitkijkkonijn gemaakt van bij elkaar geschroefde houten plankjes.

Hoe ben je begonnen met het maken van gigantische kunstwerken?
In 2001, een jaartje nadat ik was afgestudeerd, had ik al ideeën voor de badeend en dat vertelde ik aan iedereen die ik tegenkwam. Mensen dachten toen dat ik al grote kunstwerken maakte en via een galerie bedacht ik de Vlaardingse Reus, een gigantische afvalhouten konijn. Al gauw volgden er meer en kreeg ik ook internationaal meer bekendheid. Als uitgangspunt neem ik vaak een lokaal onderwerp. Ik gebruik lokaal materiaal en vrijwilligers uit de buurt helpen met bouwen. Ik wilde per se grote kunstwerken maken, omdat het werken met een groep mensen meer verbintenis geeft. Het bouwen kostte vaak weken en nieuwsgierige mensen zagen langzaam hoe de kunstvorm gevormd werd. Ze gingen het al gauw beschouwen als deel van het landschap en ze misten het ook als het weer weg was.

Maar hoe kwam je op het idee van een gigantische badeend?
Door een yoghurtdrinkreclame met een Indiaan op een speedboot die met een Brabants accent zei dat je een ‘dikke vette badeend’ kon winnen. De woorden ‘dikke vette badeend’ bleven me bij en toen ik in een museum schilderijen van Hollandse landschappen aan het bekijken was, bedacht ik me hoe mooi het zou zijn als er iets alledaags in zou zitten. Bij het zien van het water dacht ik aan die badeend. Ik ben toen naar de yoghurtdrinkfabrikant gegaan en kreeg toestemming om een haalbaarheidstest uit te voeren voor het maken van een twintig meter hoge badeend. Ze waren erg enthousiast over de resultaten, maar het project is nooit van de grond gekomen. Toen ik in 2005 mijn website lanceerde en ook het prototype badeend van vijf meter hoog vermeldde, ontdekte de Franse biënnale de badeend en werd een 26 meter hoge variant van de badeend voor het eerst openbaar vertoond.

Hoe maakt de badeend eigenlijk zijn wereldreis?
Dat doet hij niet. Omdat elke opdrachtgever andere afmetingen wil, wordt de badeend in elke stad zelfgemaakt en opgepompt. Ik mail de ontwerpen voor de badeend en de cirkelvormige ponton, dat is een drijvend platform waarop de badeend wordt vastgemaakt. De opdrachtgever schakelt lokale mensen in om de eend te maken. Het voordeel hiervan is dat als er iets met de badeend gebeurt, dan zijn er meteen mensen ter plaatse die weten hoe ze het moeten reparen en onderhouden.

Hong Kong zorgt voor enorm veel publiciteit van de badeend. Hoe verschilt deze reactie van andere steden?
De badeend is erg autonoom, ik heb als quote: ‘De rubberen eend kent geen grenzen, discrimineert niet, heeft geen politieke betekenis en de wateren in de wereld is eigenlijk een grote badkuip’. Ik zie ook dat de reacties overal in de wereld bijna hetzelfde is. De enorme publiciteit komt doordat er in Hong Kong zeventien verschillende kranten en diverse tijdschriften zijn die allemaal een ander doelgroep aanspreekt. Ik heb een week lang alleen maar interviews afgelegd, omdat elke media net iets anders wilde weten dat paste bij hun doelgroep. De wereldpers heeft deze informatie opgepikt en wereldwijd verspreid. Ik krijg wereldwijd veel fanmail, maar ook kunstwerken of gedichten.

Hoe is je eerste indruk van Hong Kong?
Ik vond de lichtshows en hoogbouw erg inspirerend. Ik vond het wel bizar dat er bij winkels van bekende merken, zoals Gucci en Armani, vaak ontzettend lange rijen staan, ook van mainland Chinezen die speciaal naar Hong Kong gaan om echte merkproducten te kopen. Wat ik wel jammer vind, is dat Hong Kong erg bebouwd is. Je hebt overal grote winkelcentra met airco en overdekte bruggen die leiden naar andere winkelcentra met airco. Ik mis meer natuur of parken. Toen ik in Japan was, vertelde iemand dat ik rijk was. Niet in geld, maar in vrije tijd. Dat zie ik ook terug in Hong Kong, de mensen werken hard en op hun vrije zondagen gaan ze zoveel mogelijk shoppen.

Met de badeend wilde je toch dit hectische leven van de mensen uit Hong Kong onderbreken?
Hong Kong was helemaal in de ban van de badeend. The South China Morning Post, de Engelstalige krant van Hong Kong met een oplage van 104.000, heeft in drie weken tijd negentien artikelen aan de badeend gewijd. Mensen waren erg begaand met het project en legden zelfs hun werk neer om de badeend te bekijken. Vooral op zondagen, maar ook in de avonden bleef het druk. Ook toen we de badeend nog in de scheepswerf aan het testen waren, kwamen veel mensen kijken. Er was een heuvel in de buurt waar je door alle gebouwen en bomen goed zicht had op de badeend. Er stonden zelfs wachtrijen van mensen die de heuvel op wilden. De badeend geeft wel een onderbreking in hun dagelijks leven en zorgt ook voor meer contacten tussen mensen.

In tegenstelling tot Nederland is Hong Kong een stad die liever in iets pragmatisch investeert. Hoe denk je dat de badeend hier verandering in heeft gebracht?
Ik hoop dat dit heeft geleid tot meer acceptatie van beeld in openbare ruimte. In Harbour City wordt al vaker kunst tentoongesteld, maar dat zijn vaak uitvergrote versies van kawaii-poppetjes. De badeend is in dat opzicht anders, het is meer autonoom en het staat meer op zichzelf. Ik noem het ook wel ‘The Yellow Dot of Joy’, want hij is vertederd en je wordt er blij van. Hij wekt veel verschillende emoties op, maar verbruikt zelf niets. Het is ook een katalysator voor blijdschap. Voordat de badeend naar Hong Kong kwam, mailde een vrouw uit Hong Kong me dat het land bedorven is en dat ze wilt dat de badeend de mensen uit Hong Kong meer blijdschap geeft.

Toen de badeend leegliep, leidde dat ook tot veel publiciteit. Liep hij per ongeluk leeg of hebben jullie dat expres gedaan?
Ik had niet zoveel publiciteit verwacht en daardoor gingen er ook veel verschillende verhalen rond over de oorzaak van het leeglopen. Het echte verhaal is dat we hem expres hebben laten leeglopen, omdat er harde wind en een tyfoon verspeld waren en dat kan de badeend niet hebben. We maakten meteen van deze gelegenheid gebruik door te checken of hij ergens stuk was.

Zijn er plannen om de badeend naar China te halen?
Door de mediahype van Hong Kong hebben we al 200 aanvragen binnengekregen, waarvan honderd uit China. We zijn met verschillende opdrachtgevers aan het onderhandelen waar de badeend wel of niet komt te staan. Er zijn namelijk ook commerciële bedrijven die interesse hebben, maar die wijs ik af, want de badeend moet een kunstobject blijven. Ook wil ik oppassen voor kopieergedrag waar de Chinezen bekend om staan. In Hong Kong hadden ze de badeend geschilderd en koekjes en speeltjes van gemaakt. Dat vind ik toffe spin offs, maar ik vind het niet goed als iemand een oppompbare kopie maakt en deze als de echte bestempeld. Ik geloof ook dat kopieergedrag geen toekomst heeft. Op social media wordt kopieergedrag al vaak afgestraft. Ook Chinese jongeren tolereren het niet meer, als voorbeeld verwijs ik weer naar de Chinezen die in Hong Kong een echte Gucci-tas kopen.

Na Hong Kong gaat de badeend naar de Verenigde Staten. Welke andere plaatsen gaat de eend nog meer bezoeken en welke andere projecten kunnen we nog verwachten?
Het ligt aan de aanvragen waar de badeend nog meer komt. In september gaat hij in ieder geval naar de Verenigde Staten en Azerbeidzjan. Andere projecten die in de planning staan zijn onder anderen een feestvarken voor het 100-jarige bestaan van Burgers Zoo in Arnhem, een project voor havenobjecten in Rotterdam en voor het Rock Werchter festival in België. Belangrijk vind ik dat mensen kunst leren waarderen. Door het drukke leven vergeten mensen om stil te staan en er gewoon te zijn. Dat wil ik graag met mijn kunstwerken meegeven.

Meer over zijn werk is te vinden op www.florentijnhofman.nl of volg hem op Facebook.

 

 

 

 

comments powered by Disqus