Het studiekostenbeding

Werkgevers kunnen in werknemers investeren op het gebied van kennis en vaardigheden door de werknemer cursussen en opleidingen te laten volgen. In de arbeidsovereenkomst kunnen ze hierbij bijvoorbeeld afspreken dat de werknemer een cursus of opleiding volgt en de werkgever het loon tijdens de opleidingsperiode doorbetaalt en/of de opleidingskosten voor zijn rekening neemt. Werkgever en werknemer zullen hierbij vaak een beding over de eventuele terugbetaling van de opleidingskosten in de arbeidsovereenkomst opnemen. In de praktijk wordt dit beding het ‘studiekostenbeding’ genoemd. Overigens kan het studiekostenbeding ook in een aparte studieovereenkomst, in een personeelsreglement of in de cao staan. In dit artikel zullen wij in het kort uitleggen wat het studiekostenbeding inhoudt en onder welke voorwaarden een studiekostenbeding rechtsgeldig kan worden aangegaan.

Wat is het studiekostenbeding?
Een studiekostenbeding is een beding waarbij de werkgever en de werknemer overeenkomen dat de werknemer bij het einde van de arbeidsovereenkomst onder bepaalde omstandigheden de studiekosten aan de werkgever terugbetaalt. Die omstandigheden kunnen bijvoorbeeld zijn gevallen waarbij de werknemer het initiatief neemt om de arbeidsovereenkomst te beëindigen, waarbij de werkgever de werknemer door gedragingen van de werknemer op staande voet ontslaat, of waarbij de werknemer de opleiding niet succesvol afrondt.

Wanneer mag een studiekostenbeding worden overeengekomen?
Uit vaste rechtspraak van de Hoge Raad blijkt dat het studiekostenbeding aan een aantal voorwaarden moet voldoen om rechtsgeldig te zijn. Deze voorwaarden zijn, aldus de Hoge Raad:

1. Vaststelling van de periode waarin de werkgever geacht wordt baat of voordeel te hebben bij de door de studie opgedane kennis en vaardigheden,
2. (Uitdrukkelijke) vaststelling van de verplichting van de werknemer om het loon over die periode aan de werkgever terug te betalen, indien de arbeidsovereenkomst tijdens of onmiddellijk na afloop van de studieperiode eindigt,
3. De terugbetalingsverplichting moet tijdens de vastgestelde periode evenredig afnemen.

Daarnaast blijkt uit vaste rechtspraak dat de werknemer vooraf duidelijk op de gevolgen van de studieovereenkomst moet worden gewezen en dat er geen strijd mag ontstaan met de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag. Met dat laatste wordt bedoeld dat het te ontvangen loon door terugbetaling van de studiekosten niet onder het minimumloon mag komen. Onder omstandigheden kan het zijn dat de werknemer niet tot terugbetaling kan worden verplicht, indien het initiatief tot de beëindiging van de arbeidsovereenkomst is uitgegaan van de werkgever.

Moeten alle studiekosten worden terugbetaald?
De terugbetalingsverplichting moet tijdens de vastgestelde periode evenredig afnemen. Wat wordt hiermee bedoeld? Een voorbeeld kan dit wellicht verduidelijken:

Werknemer Chan treedt bij werkgever, een administratiekantoor, in dienst als boekhouder. In de arbeidsovereenkomst is een studiekostenbeding opgenomen waarin het volgende is bepaald.

– Chan mag een eenjarige opleiding volgen om zijn vakkennis op peil te houden, waarbij werkgever zich bereid verklaart de kosten van die opleiding te voldoen en het loon van Chan door blijft betalen.
– In het studiekostenbeding staat verder opgenomen dat werkgever voor een periode van twee jaar baat heeft bij de door Chan genoten opleiding en dat werkgever de kosten van de opleiding (1200 euro) zal betalen.
– Verder staat in het studiekostenbeding opgenomen dat in het geval Chan de opleiding niet afrondt hij de volledige studiekosten zal terugbetalen. In het tweede jaar neemt de terugbetalingsverplichting iedere maand met 1/12 deel (dus 100 euro) af.

Stel dat werkgever niet heeft opgenomen dat de betalingsverplichting van Chan geleidelijk afneemt, dan kan het zijn dat het studiekostenbeding niet geldig is zodat Chan niet gehouden is om op grond van het studiekostenbeding de studiekosten terug te betalen.

Stel dat Chan aan het einde van de zesde maand in het tweede jaar ontslag neemt bij werkgever. Dan heeft dit tot consequentie dat Chan 6/12 deel van de studiekosten aan werkgever moet terugbetalen, dus 600 euro.

Stel dat Chan direct na de eenjarige opleiding ontslag neemt bij werkgever, dan zal Chan in beginsel de volledige studiekosten aan werkgever moeten terugbetalen.

Conclusie
Bij het opstellen van een studiekostenbeding is het dus belangrijk dat aan de voorwaarden die de rechtspraak stelt wordt voldaan. Een onzorgvuldig opgestelde studiekostenbeding kan er immers toe leiden dat het beding ongeldig is, waardoor een beroep op het studiekostenbeding niet mogelijk is.

Tung Wee Phea & Yuen Yee Au Yeung

Aan dit artikel kunnen geen rechten ontleend worden. Omdat elke situatie anders is, is een advies op maat aangeraden. Voor meer info kunt u contact opnemen via info@stanfordlegal.nl

comments powered by Disqus